قفسه بندی سالن پرورش قارچ یکی از مهم ترین کارها برای شروع فعالیت در این حوزه می باشد که عدم توجه به اصول آن در نهایت منجر به از دست دادن سرمایه خواهد بود. دقت در انتخاب نوع قفسه و رعایت فاصله بین قفسه ها از هم، عرض هر طبقه و میزان فاصله از زمین همگی باید در انجام قفسه بندی سالن تولید قارچ بر اساس استانداردها صورت گیرد. بهین انبار؛ تولید کننده انواع سیستم های قفسه بندی انبار در ادامه به چند اصل مهم در قفسه بندی سالن های تولید قارچ پرداخته و رایج ترین سازه های مورد استفاده در این زمینه را معرفی خواهد نمود.
لازم به ذکر است، بهین انبار در زمینه تولید قفسه بندی سالن قارچ فعالیت ندارد و اطلاعات زیر تنها جنبه آموزشی دارند.
دلایل قفسه بندی سالن پرورش قارچ
علاوه بر توجه به دما و میزان نور و رطوبت در سالن های تولید قارچ که به شدت بر میزان بهره وری انجام این فرآیند تاثیرگذار می باشد، لازم است قفسه بندی نیز صورت گیرد. استفاده از قفسه های مناسب برای سالن های تولید قارچ چند مزیت عمده دارد که عبارتند از:
- جلوگیری از آسیب وارد شدن به کمپوست و قارچ های موجود در قفسه ها به دلیل فاصله گیری طبقات از کف سالن
- استفاده بهینه از فضا و افزایش راندمان سالن (با قفسه بندی صحیح سالن پرورش قارچ می توان سطح تولید قارچ سالن با 100 متر مربع را تا 300 متر مربع افزایش داد)
- جمع آوری و بررسی آسان تر وضعیت قارچ ها در هر طبقه
نحوه قفسه بندی سالن پرورش قارچ
برای قفسه بندی سالن پرورش قارچ ابتدا باید شرایط سالن و ابعاد آن بررسی شود. سپس با توجه به ابعاد انبار، قفسه ها در سه تا 4 طبقه به گونه ای اجرا شود که دسترسی به تمام بخش ها به آسانی امکان پذیر باشد. سپس از کف تا سقف برای نصب قفسه ها باید آماده شود. ابتدای پوشش کف سالن باید استاندارد شود تا تردد افراد با مشکل مواجه نشده و وزن قفسه ها نیز باعث ترک زمین نشود. کمپوست و قارچ و تجهیزات قرار گرفته در قفسه ها به سطح سالن فشار وارد می کند و پوشش های ضعیف خیلی زود دچار ترک میشوند.
بعد از آماده سازی کف، قفسه بندی سالن پرورش قارچ انجام میشود. عرض راهرو و ارتفاع هر یک از طبقات مشخص شده و قفسه ها نصب میشوند. عرض راهروها بهتر است در بازه 70 تا یک متر در نظر گرفته شود تا جا به جایی کمپوست و تردد افراد با مشکل مواجه نشود.
انواع قفسه بندی سالن پرورش قارچ
سازه یا قفسه های به کار رفته برای سالن های پرورش قارچ بر اساس جنس به کار رفته برای تولید هر یک تقسیم بندی می شوند. در حالت کلی تمام این سازه ها از صفحات یا طبقات تخت تشکیل شده اند که برای نگهداری کمپوست و قارچ و سایر مواد مورد نیاز برای رشد آنها مورد استفاده قرار می گیرند. از رایج ترین انواع قفسه های سالن تولید قارچ می توان به موارد زیر اشاره نمود:
قفسه های چوبی
یکی از نمونه های بسیار قدیمی که البته در حال حاضر کاربرد زیادی در سالن های پرورش قارچ ندارند، قفسه های چوبی می باشند. این سازه ها دارای کفی های چوبی بوده و به همین دلیل مقاومت بسیار پایینی در برابر نم و رطوبت دارند. علاوه براین، این نوع سازه بر اثر ضربه خیلی زود دچار ترک و شکستگی شده و در نهایت منجر به ضررهای مالی زیادی می گردد. از دیگر موارد ضعف قفسه بندی چوبی برای سالن پرورش قارچ می توان به عدم امکان نظافت و شستشوی آنها اشاره نمود.
قفسه پروفیل ساختمانی سالن قارچ
نوع دیگر سازه های مورد استفاده برای سالن های تولید قارچ، از پروفیل های ساختمانی مانند میلگرد می باشد که البته کاربرد زیادی ندارد. این نوع قفسه ها مقاومت بسیار پایینی در برابر ضربه داشته و با استفاده مکرر از آن امکان ریزش قفسه ها وجود دارد.
قفسه های لوله ای سالن پرورش قارچ
به منظور افزایش میزان مقاومت سازه های مورد استفاده در سالن های تولید قارچ، لوله های گالوانیزه مورد توجه قرار گرفته اند. این لوله ها در برابر ضربه و همچنین تحمل وزن مقاومت خوبی دارند، اما بزرگترین عیب آنها، پوسیدگی در نقطه جوش لوله ها می باشد. البته می توان با استفاده از رنگ اپوکسی در نقطه جوش لوله ها تا حد مطلوبی امکان پوسیدگی آنها را کاهش داد. علاوه براین، بهتر است ابتدا ستون ها به هم متصل شوند و در نهایت جوشکاری لوله ها صورت گیرد تا قفسه ها به خوبی مهار گردند. یکی از دلایلی که در برخی از سالن ها از این نوع سازه استفاده میشود، قیمت پایین و استحکام بالای آنها می باشد.
قفسه های پروفیل صنعتی سالن تولید قارچ
بهترین و رایج ترین نوع سازه های مورد استفاده برای سالن های قارچ، نوع پروفیل صنعتی می باشد که نه تنها در برابر ضربه مقاوم است، بلکه امکان پوسیدگی در آنها نیز کم می باشد. برای نصب ردیف ها و بخش های مختلف قفسه های پروفیل صنعتی از پیچ و مهره استفاده می شود و به همین دلیل امکان جا به جایی و افزایش و کاهش ارتفاع ردیف ها در آن ها آسان تر از سایر سازه ها می باشد. علاوه براین، به دلیل پیچ و مهره ای بودن قفسه های پروفیل صنعتی براحتی می توان تعداد ردیف ها یا طبقات را در آنها افزایش یا کاهش داد.
ریل های حرکتی در سالن پرورش قارچ
از دیگر انواع تجهیزات مورد نیاز در سیستم های قفسه بندی سالن پرورش قارچ می توان به ریل های حرکتی اشاره نمود. این ریل در سه گروه تقسیم میشوند که عبارتند از:
- ریل های منبری: صفحه های تخت می باشند که دارای چرخ بوده و اپراتور برای خاک دهی و بازرسی طبقات مختلف بر روی آن قرار میگیرد. این تجهیزات علیرغم اینکه از ورق های فلزی ساخته میشوند، مقاومتخوبی نداشته و استفاده از آنها می تواند برای اپراتور خطراتی را به همراه داشته باشد.
- ریل داروخانه ای: این تجهیزات کاملا شبیه به نرده بان هایی می باشد که در داروخانه های بزرگ برای جا به جایی و چیدمان دارو در طبقات بالای قفسات مورد استفاده قرار میگیرد. ریل داروخانه ای بر روی قفسه های سالن پرورش قارچ قرار گرفته وروی ریل حرکت می کنند.
استانداردهای قفسه بندی سالن تولید قارچ
سالن های پرورش قارچ استانداردهای قفسه بندی متعددی را باید رعایت کنند که شامل موارد بهداشتی، ایمنی می باشند که در نهایت منجر به افزایش راندمان کار خواهد شد. مهم ترین اصول قفسه بندی سالن پرورش قارچ عبارتند از:
انتخاب قفسه های مناسب
با توجه به تعداد ردیف های مورد نیاز در قفسه ها و میزان وزنی که هر ردیف باید تحمل کند، باید بتوانید قفسه مناسب را انتخاب کنید. همان طور که در بالا اشاره شد، قفسه های تولید شده از پروفیل صنعتی بهترین و مقاوم ترین سازه برای سالن های قارچ می باشد که البته از نظر قیمت نیز گران تر از سایر گزینه ها است. پس از سازه های پروفیل صنعتی، می توان از نوع سازه های لوله ای نیز استفاده نمود، اما انتخاب قفسه های چوبی به هیچ عنوان پیشنهاد نمیشود.
توجه به عرض و ابعاد استاندارد قفسه سالن پرورش قارچ
عرض در نظر گرفته شده برای هر طبقه باید به گونه ای باشد که کارگران براحتی بتوانند به تمام بخش های آن دسترسی داشته باشند. به عنوان یک استاندارد کلی عرض هر ردیف 80، 120 و 160 می باشد. با توجه به اینکه دسترسی به تمام بخش های ردیف هایی با عرض 120 و 160 از یک طرف بسیار سخت و در برخی مواقع غیر ممکن میشود، لذا لازم است در دو طرف این ردیف ها راهرو در نظر گرفته شود. در این صورت می توان راهروهایی به عرض 70 سانت را برای عبور و مرور کارگران و همچنین بررسی ردیف ها در نظر بگیرید. در قفسه هایی که دارای عرض 80 سانتیمتر می باشند، تنها یک راهرو به عرض 70 سانت کافیست.
ارتفاع طبقات قفسه ها
از دیگر اصول قفسه بندی سالن پرورش قارچ می توان به ارتفاع قفسه ها یا فاصله هر ردیف از هم اشاره نمود. به منظور بررسی آسان شرایط تمام بخش های هر ردیف از قفسه بهتر است ارتفاعی حدود 60 تا 70 سانتی متر را برای آنها در نظر بگیرید.
رعایت فاصله از زمین در قفسه بندی سالن پرورش قارچ
میزان فاصله ای که ردیف اول تا کف سالن دارد به چند دلیل مهم باید مورد توجه قرار گیرد. این فاصله باید به گونه ای باشد که براحتی بتوان کف سالن را شستشو داد و از نفوذ آب به درون ردیف ها جلوگیری شود. فاصله استاندارد در نظر گرفته شده برای ردیف اول تا کف سالن حدود 20 سانتی متر می باشد.
هزینه قفسه بندی سالن پرورش قارچ
هزینه قفسه بندی سالن پرورش قارچ به نوع قفسه ها و جنس آنها، تعداد قفسه و زیرساخت های مورد نیاز بستگی دارد. جنس قفسه ها به شدت بر هزینه نهایی کار تاثیرگذار است و مدل های پروفیل صنعتی و لوله ای گالوانیزه قیمت های بالاتری نسبت به چوبی دارند. همچنین لازم به ذکر است، کیفیت پروفیل ها و ضخامت آنها نیز عوامل دیگری در تعیین قیمت ها هستند.
